Verslag Duurzaamheidscafé 2018 #9: Energiebesparing

Vollop’s eerste lied ging over een duiker: hoe hij duikt vanaf een hoge rots, in iets nieuws. Er is geen enkele weg meer terug. Zo nieuw is ook onze toekomst.

Warmtevisie gemeente Nijmegen

Simone Ploumen licht toe hoe de gemeente in 2045 energieneutraal wil worden en in 2050 aardgasvrij. Energieverbruik betreft vooral gas. De gemeente gaat zowel bedrijven als particulieren stimuleren om minder te verbruiken.

Allerbelangrijkste stap hierbij is: gebouwen isoleren.
Alleen een goed geïsoleerd gebouw/woning kan je goed warm krijgen met elektrische verwarming of een (collectieve) warmtepomp. Voor collectieve hoogbouw komt er het warmtenet. Woningen en bedrijven in Waalfront en Waalsprong zijn hier al op aangesloten.
Ook is er groen gas  en de komende jaren zullen er vast nog meer duurzame energiebronnen ontdekt/ontwikkeld worden.

Gas gaat duurder worden. Dat extra geld wordt gebruikt om duurzame alternatieven te ontwikkelen.

In 2045 energieneutraal. In de warmtevisie stelt de gemeente wat daarvoor nodig is: 50% energiebesparing ten opzichte van nu en 50% van de energie moet duurzaam zijn opgewekt.

Er zullen 1 miljoen zonnepanelen nodig zijn; ieder geschikt dak zal moeten worden gebruikt en er zijn 22 windturbines nodig. De gemeente gaat ook samenwerken met omliggende gemeentes. Deze willen mogelijk gebruikmaken van het warmtenet en zij willen misschien wel grond beschikbaar stellen voor zonneparken. Ook komt er misschien wel een zonnepark in de Waal.

Het is een lastige opgave voor de gemeente, vooral omdat het de burgers en ondernemers vraagt om vrijwillig deze stappen te zetten. De gemeente hoopt op ondersteuning door BZK.
De gemeente en provincie investeerden al wel in een biomassa centrale bij bedrijventerrein Winkelsteegh. Het moet dan wel om lokale biomassa gaan.
Ook gaat de gemeente de komende jaren wijk voor wijk het gesprek aan met bewoners. Ieder huis krijgt een flyer en het warmte transitieplan voor de betreffende wijk wordt uitgelegd.

Wat kun je zelf doen?

Isoleren. Voor advies: ga naar het duurzaamheidsloket. De gemeente financiert geen maatregelen, maar biedt wel een duurzaamheidslening aan.
Iemand uit het publiek geeft de suggestie mee om gratis adviseurs beschikbaar te stellen. Het Loket Duurzaam Wonen Plus verwijst door naar bedrijven, maar eigenlijk zou men eerst een goed advies willen. Rivierenland doet dit al. Dit idee blijkt al in de planning te zitten en misschien volgend jaar al in werking.


Horeca en terrasverwaming

In gesprek met Jeroen Diks (Sit & Heat), Tim Nouws (café Faber, Fresca, Toon & Tempelier) en Gijs Lenting (Lokaal de Ruyter).
De verwarmde kussens van Sit & Heat zijn een alternatief voor de niet-duurzame terrasverwarmers.
Sit&Heat heeft ze gedurende dit Green Capital jaar gepromoot en 20 ondernemers hebben ze nu in gebruik. Het gaat om 32 horecazaken met circa 20 zitplaatsen.
De nieuwste zitkussens hebben een sensor: zodra je erop gaat zitten, gaat de verwarming aan. Sta je op, dan gaat hij uit. Je kan dan zelf nog de mate van verwarming instellen. Energieverbruik: maximaal 37 kWh. Een heater verbruikt 1500 KWh.
De kussenhoezen zijn wasbaar. Gaat er een stuk, dan neemt Sit & Heat ze weer in en repareert. Ze zijn vrij prijzig: 200€ per stuk inclusief batterij. Leasen per maand is sinds kort ook mogelijk.
Terugverdientijd: 2 à 3 jaar.

Hoe zijn de ervaringen ermee in de horeca?
Tim Nouws: het betreft al oudere café waar de heaters al 8 jaar in gebruik zijn. Ze zetten de heaters nu wel iets minder aan dan voorheen. Maar helemaal uit is nog geen optie. Mensen zijn het comfort gewend. Ook voor de mensen die liever staan aan statafels zijn de zitkussens geen alternatief.

Gijs Lenting begon zijn café een jaar geleden. Hij heeft direct geïnvesteerd in 10 kussens en geen heater aangeschaft. Vanuit een duurzaam bewustzijn heeft hij ook gekozen voor LED-verlichting, de deur blijft dicht, vaatwasser gaat alleen aan als hij vol is.

Ruim de helft van het publiek in de zaal kent de kussens, bleek bij navraag door Avondvoorzitter Eric Reijnen Rutten, die het publiek er geregeld bij betrekt. Zo vraagt hij ook of de energierekening voor mensen iets betekent. Wie weet precies hoeveel hij verbruikt? Men weet vaak wel het maandbedrag, maar niet waar de energie in gaat zitten.

Rob Jaspers in de zaal suggereert de kussens ook in kantoren te gebruiken. Dat blijkt al te gebeuren, zie verderop in het verslag.
Iemand stelt: waarom wil je überhaupt buiten zitten in de winter? Ik wil daar niet zitten tussen de rokers. En een ander: het is de hoogste tijd om bepaalde luxes af te schaffen. Het is een leuk initiatief, de verwarmde kussens, maar het gaat te langzaam.
Maar een ander: het is zo fijn dat ik even de hond kan meenemen en dan buiten zitten, ook bij Lux. Zijn IR-panelen geen alternatief voor een terrasverwarmer? Nee, als het waait, vervliegt die warmte zo. Ze verbruiken veel energie.
Rechtstreekse verwarming van kussen op lichaam is het meest energiezuinig. Een dekentje kan wel helpen tot oktober, maar daarna helpt dat onvoldoende.

Wat gaan de ondernemers nog meer doen aan energie besparen?
Tim heeft nog één enkel glas raam te vervangen, is verder bijna klaar. Gijs gaat verder met het vervangen van lampen door LED verlichting. Het gaat om 800 a 900 lampen.

Jeroen gaat met Portaal aan de slag met plaatselijke verwarming, waardoor de temperatuur omlaag kan. Denk aan meubels en stoelen rond de keukentafel. Ook ontwikkelden ze een verwarmde bureaustoel voor de Rabobank. In kantoortuinen kan dan ook de temperatuur omlaag.

Vollop zingt het lied Daar is de zon.


Winkeldeuren ’s winters dicht in de binnenstad

Tessa Groenen deed onderzoek naar het effect van het open hebben staan van winkeldeuren. Er bleek geen verschil in omzet/aantal klanten. Het bespaarde wel 32 tot 42% aan energiekosten. De winkels met dichte deuren hadden een positief imago, het klimaat/de temperatuur binnen was prettiger waardoor er minder ziekteverzuim was. Ook was er minder derving door minder winkeldiefstal. Extra maatregelen zoals een uitnodigende poster of extra verlichting, hadden geen effect en zijn dus niet nodig.

Maarten Mulder is binnenstadsmanager en helpt winkeliers economisch beter te functioneren. Hij (en anderen van het huis voor de binnenstad)  deelt bovenstaande kennis en hoopt dat winkeliers hierdoor de deuren ’s winters dicht gaan houden.  Ze ontwikkelden een campagne en een sticker (we save energy, we close the door). Consumenten zien het hiermee ook.
Ze deden zelf ook onderzoek in 5 straten in Nijmegen. Vooral ketens hebben de deuren openstaan. Filiaalhouders willen de deur wel dicht doen, maar het mag niet van het hoofdkantoor. Een suggestie uit de zaal is dan ook: schrijf ook de hoofdkantoren aan.

Tessa vertelt dat het ook samenhangt met het type deur. Deuren met een opstapje gaan vaker dicht. Dubbele deuren en schuifdeuren blijven vaker open. Kruidvat is wel bezig de deuren te vervangen door automatisch openende deuren.
Maarten: “Ondernemers ervaren een investering (in bijvoorbeeld ander type deur) als drempel. Het zou goed zijn als hiervoor een pandgebonden lening afgesloten kan worden.”

Henny van S is eigenaar van Riviera Maison. De winkel zit op een tochtige plaats en hij besloot al vanaf het begin de deuren dicht te houden. Het scheelde hem veel energiekosten vergeleken met de vorige eigenaar die de deuren wel openhield.

Eric polst de zaal en het blijkt dat niemand een belemmering voelt om een winkel met dichte deur binnen te gaan. Iemand loopt ’s winters zelfs een winkel met geopende deur voorbij vanwege de koude temperatuur daarbinnen.
Voor gehandicapten is een open deur wel prettig.

Wat kan jij doen?
De winkelier erop aanspreken.
In dit najaar gaat het huis van de binnenstad weer langs alle bedrijven. Hopelijk zijn er dan nog meer bedrijven die meedoen.


Appeltaartgesprekken

Jos van der Lint van Loket Duurzaam Wonen Plus laat het filmpje zien.

Hij legt de challenge uit om mensen in een appeltaartgesprek met een energiecoach te laten nadenken over energiebesparende maatregelen in hun huis. Zie ook https://samenenergiebesparennijmegen.nl Er hebben 22 appeltaartgesprekken plaatsgevonden, er waren 3 coaches. In totaal zijn er gesprekken gevoerd met 172 mensen. Dat is inclusief de gesprekken van Jos zelf in zijn loket. Je kunt je nog aanmelden.

In een gesprek gaat het over het energieverbruik. Hoeveel verbruikte je aan gas, hoeveel aan stroom per jaar? Wat is de samenstelling van het gezin, wat voor type huis is het, welke maatregelen zijn al getroffen? Welke apparaten? Wat vindt men? Wat is voor verbetering vatbaar?

Aan de hand van de placemat  kijk je wat er mogelijk is: bijvoorbeeld isolatie van de buitenschil. Binnen gaat het vooral om de cv ketel en de apparaten. Ook om ventileren. A+ apparaten kan niet meer, stelt Jos. Kies nu voor A+++. Vervang onzuinige apparaten. Hij noemt als voorbeeld een oude diepvries met hondenvoer, die 2000 kWh verbruikte.
Meet het stroomverbruik van je apparaat met een stroomverbruikmeter.

Welke maatregelen brengen de grootse besparing met zich mee:

  1. Isoleren
  2. Zonnepanelen
  3. Decentrale WTW
  4. Gedrag: zoals CV-thermostaat op 15 graden nachts; controleer op sluipstroom; vervang onzuinige apparaten
  5. Zonnecollector/cv tuning

Welke maatregelen zijn het snelste terugverdiend:

  1. Gedrag: direct
  2. Vloer/spouwmuur isolatie: 4 jaar
  3. Zonnepanelen 6 a 7 jaar
  4. Dakisolatie: 8 jaar
  5. Zonnecollector: 10 jaar
  6. HR++ beglazing 12 jaar
  7. Warmtepomp: 15 a 20 jaar

Eric vraagt zich af of een warmtepomp wel een oplossing is. Ja, zegt Jos, maar zorg eerst voor goede isolatie. Heb je nu een cv ketel die vervangen moet worden, vervang dan die cv ketel door een nieuwe cv ketel. De warmtepompen worden vanzelf goedkoper.

Twee mensen uit het publiek willen hun energierekening wel laten zien. Bij de ene (Cecile) gaat het om een woning uit 1920, goed geïsoleerd, er zijn 2 kamerbewoners: 737 m3 gas; 2054 kWh stroom. De ander is een studente, zij woont bij haar ouders in een vrijstaand huis uit circa 1975. 2600 m3 gas; 6200 kWh stroom. Er is nog weinig gedaan aan isolatie.

Gemiddeld verbruik per jaar: 1470 m3 gas en 3000 kWh (Milieucentraal)
Het verbruik van Cecile is onder het gemiddelde, het ouderlijk huis van de studente ligt er ver boven. Het was een onderwerp in de les (Helicon school); leerlingen moesten hun energierekening meenemen. Die van haar was niet eens de hoogste. Haar vader waarschuwt wel dat ze de lamp achter zich uitdoet.


Duurzame Estafettestokje

Het duurzame estafettestokje gaat van Thieu Heggen (Parapluvius bier uit hemelwater) naar Turgay Tankir (voor zijn werk voor het huis voor de Binnenstad). Turgay vertelt over het enthousiasme van de medewerkers, voor onder andere de door hen georganiseerde duurzame shopping tour, de sociale duurzaamheid en ook hun steun aan ondernemers zodat zij er hun boterham kunnen verdienen.

Bet Lagerweij sloot de avond af, het was de 30e keer dat hij dit debat organiseerde, samen met de programmaraad en mogelijk dankzij de financiële steun van sponsors.

Vollop sloot de avond af met het lied Het stenen oog.

Verslag door Karla Mulder