Het tweede Duurzaamheidscafé gaat over de transitie van aardgas naar duurzamere alternatieven. De avond start met een toepasselijk liedje ‘Electric’ gespeeld door de band FOAM.
Inleiding
Yvonne Keijzers, communicatie professional op het gebied van onder andere circulaire economie, begint haar introductie met beeldspraak. Er wordt een hoopvol transitieverhaal verteld. Eerst was roken zo normaal dat we anderen probeerden te laten roken. Nu denken we daar totaal anders over. Yvonne hoopt dat de volgende transitie die we gaan doormaken ook zo zal verlopen. In het filmpje daarna wordt getoond hoe we eerder de transitie van stadsgas naar aardgas doormaakten. Zo staan ook wij nu weer aan het begin van een nieuw tijdperk.
De transitie
Jan van der Meer is o.a. de warmte regisseur van Arnhem en Nijmegen.
Hij neemt ons mee in het verhaal van de transitie. Waarom moeten we eigenlijk af van aardgas?
Niet alleen omdat we dit hebben afgesproken in het Klimaatakkoord, maar ook omdat we niet meer willen bijdragen aan de aardbevingen in Groningen en we niet afhankelijk willen zijn van Russisch gas.
We willen dit maar er is nog geen plan van aanpak.
We weten alleen dat het met één van de duurzamere oplossingen niet gaat lukken.
Alle oplossingen zijn nodig: waaronder all electric, groen gas en het warmtenet op hoge en lage temperatuur. Voor elke wijk is weer een andere oplossing het meeste geschikt. Groen gas voor de binnensteden en het warmtenet voor nieuwbouw en de naoorlogse rijtjeswoningen.
De CO2 ladder geeft weer welke warmtebron hoeveel CO2-uitstoot.
- biomassa uit regio/diepe geothermie 13 tot 20 kg/GJ
- warmte uit afvalcentrale/restwarmte staal fabrieken rond de 25 kg/GJ
- warmte uit gascentrale 32 kg/GJ
- warme uit kolencentrale 45 kg/GJ
- een cv ketel op gas 61 kg/GJ
Hierbij geeft het warmtenet met biomassa uit de regio dus een reductie van 75% CO2 vergeleken met aardgas vanuit een CV-ketel.
Het warmtenet in Nijmegen maakt gebruik van de warmte van de ARN, de afvalcentrale. Hiermee zijn slechts 30.000 woningequivalenten verwarmd terwijl dit er in 2050 zo’n 90.000 moeten zijn. Wanneer wij alle 44 wijken van Nijmegen in 2045 geheel aardgasvrij willen, dan zullen er minimaal twee wijken per jaar aangepakt moeten worden, iedere wijk kost ± 8 jaar. Bovendien moet de wet worden gewijzigd, de gasprijs fors omhoog en voor de verschillende alternatieven moet een level playing field worden gecreëerd. Dit zal niet makkelijk worden en om Churchill te quoten: we zijn in oorlog en daar hebben we bloed, zweet en tranen voor nodig.
Lokale oplossingen en draagvlak
Sander Veltmaat, inwoner van Wolfskuil, is in zijn eigen buurt samen met warmte.nu en de Wijkfabriek Nijmegen een initiatief gestart genaamd ´Nijmegen hout van de Wolfskuil´. Ze willen gebruik maken van een lokaal warmtenet met houtgestookte ketel.
Het project moet de draagkracht van de hele buurt hebben en daarom worden flyers uitgedeeld, bewonersavonden gehouden en huis-aan-huis campagnes gevoerd. Dit werd als eerste gedaan in de huizen nabij de beoogde plaats van de container met houtgestookte ketel. Hieruit kwamen verschillende vragen van bewoners (bijvoorbeeld: verandert het comfort in mijn huis?) die verzameld zijn om zo de toevoer van informatie te optimaliseren.
Rol van de woningbouwcorporaties
Johan Noppe van Portaal is van mening dat de woningcorporaties niet de voortrekkers moeten zijn. De gemeente is dit omdat zij ook de voorwaarden met het Rijk kunnen bespreken. Vanzelfsprekend spelen zij hier wel een rol in, met iedereen zal er hard gewerkt moeten worden om het af te krijgen in 2050.
Paul van Rosmalen van De Gemeenschap wil niet dat mensen met een kleine portemonnee hier de dupe van worden. Hij is daarom van mening dat het over enkele generaties uitgesmeerd moet worden en dat met corporaties beter afspraken gemaakt kunnen worden dan met huiseigenaren of huurders omdat er hier minder van zijn. Volgens hem blijft het lastig om huurders mee te krijgen in dit verhaal omdat het geen mooi economisch verhaal is. We moeten het verhaal met zijn allen vertellen om een transitie te bewerkstelligen.
Na flink wat geleerd te hebben is het even tijd om te ontspannen. De zaal mocht gaan staan en meezingen met de band FOAM. Zij zongen een iets andere versie van ‘Kom van dat dak af!’ namelijk ‘Kom van dat gas af!
Plannen van de gemeente
Simone Ploumen vertelt het verhaal van de gemeente Nijmegen. In 1960 riepen zij inwoners op meer gas te gebruiken en tegenwoordig om dit vooral niet te doen. De uitstoot moet met 50% omlaag en de resterende 50% moet aardgasvrij zijn.
Het energieverbruik in Nijmegen wordt inzichtelijk gemaakt. Grof gezegd ligt 1/3 van gasverbruik bij particulieren, 1/3 gas bij bedrijven en 1/3 elektra bij bedrijven. In Nijmegen zijn de Goffert en Heijendaal grootverbruikers omdat daar veel bedrijven gevestigd zijn. De gemeente zal als eerste aan de slag gaan met de wijk Hengstdal omdat daar binnen 10 jaar de gasleidingen moeten worden vernieuwd en we dat uiteraard willen voorkomen.
Vanuit de zaal komt de vraag waarom bestaande gasleidingen nog worden gerenoveerd. Alliander renoveert alleen de gasleidingen nog wanneer dit echt noodzakelijk is. Het geld dat zij hiervoor gebruiken mogen zij niet gebruiken voor andere doeleinden. Geld en regelgeving staat hierbij in de weg, maar er komen veranderingen aan.
Debat
De zaal wordt gevraagd of het realistisch is om in 2030 aardgasvrij te zijn. Een enkeling lijkt het realistisch te vinden, maar de meerderheid is van mening dat dit echt niet lukt. 2050 is realistischer. Er wordt gezegd dat dit komt door het grote aantal belangen dat er speelt binnen bedrijven. Jan van der Meer weerlegt dit. Volgens hem willen energiebedrijven echt wel meewerken en kijken naar nieuwe mogelijkheden, alleen is het gewoon een erg groot project.
De vraag wordt gesteld of het warmtenet wel een duurzame oplossing is. De zaal is verdeeld. De een vindt dat de bron CO2 neutraal moet zijn. Daar staat tegenover dat wanneer een stad all electric is dit ook een kwetsbaarheid is. Er wordt opnieuw herhaald dat het een samenspel van oplossingen is.
Een bewoner van Nijmegen Noord is reeds aangesloten op het warmtenet, dit werkt goed maar is niet echt goedkoop. Dit bedoelde Jan met een level playing field. Wanneer het, net als aardgas, gesocialiseerd wordt zal het goedkoper worden. Nu zijn alle alternatieven nog relatief duur. Bovendien zit in het gemeentefonds nog 0 euro voor deze transitie. Dit terwijl er bijna 100 miljoen nodig is om de kosten te kunnen compenseren. We zullen met zijn allen hard moeten werken om de transitie mogelijk te maken maar met genoeg wilskracht is het mogelijk.
Nijmeegs energie convenant 3.0
Tenslotte faciliteert dit duurzaamheidscafé de ondertekening van het Nijmeegse energie convenant 3.0. Teddy Vrijmoet licht toe dat de bedrijven die bij NEC 1.0 en 2.0 zijn aangesloten veel bereikt hebben op het gebied van energiebesparing. Men gaat nu de transitie naar een ‘economie circulaire’ maken en tekent hiertoe het convenant. Dit onder toepasselijke muziek per sector.
Verslag Esmee de Lorijn
