Thema: Duurzaam Toerisme, 31 maart 2015
Duurzaam toerisme wordt de laatste jaren steeds populairder. Wat dat in de praktijk betekent, zal vanavond worden toegelicht, aldus gespreksleiders Louis Frankenhuis (voorheen CEO van KRAS, TUI and OAD) en Caroline de Greeff (sociaal ondernemer in toerisme bij Fair2Travel). In een korte video wordt een keur aan Nijmeegse initiatieven op dit vlak gepresenteerd.
Inleiding door Frank Oostdam, directeur ANVR
De toerismesector zal de komende tijd exploderen, voor veel mensen is reizen bereikbaar geworden en hun aantal zal de komende jaren alleen maar toenemen; denk bijvoorbeeld aan mensen uit opkomende landen als China en India. Er is geen toekomst voor het toerisme als ze die groei niet op een duurzame manier oppakken. ANVR heeft het tot nu toe voor elkaar gekregen dat ze die duurzaamheid tussen de oren hebben gekregen bij medewerkers. Ze geven trainingen aan marketingmensen, aan touroperators. Zijn droom is dat reizigers ANVR eruit pikken omdat ze duurzaam zijn.Binnen het kader van People-Profit-Planet is de Raad van Kinderen waarin ANVR met kinderen overlegt over de toekomst een belangrijke ‘people’ component. Natuur: daaraan doen ze eigenlijk niet eens zoveel; daar zullen ze zich over moeten beraden.
Vervolgens worden verschillende aspecten van duurzaam toerisme door een keur aan sprekers toegelicht.
People: sociaal toerisme: Caroline de Greeff
Fair2Travel is een onderneming waarmee ze wil bijdragen aan lokaal toerisme en community based toerisme. Verantwoord toerisme is:
- lokaal geaccepteerd en heeft lokaal draagvlak
- traint lokaal personeel
- vormt inkomstenbron voor lokale bevolking
- kent een bewust natuur- en eco-beleid
- heeft een sociaal doel.
Een voorbeeld hiervan bevindt zich in Benin. Daar was een frictie tussen bevolking en natuur. Vanuit het lokaal (eco)toerisme is een initiatief gestart voor trainingen o.m. hoe om te gaan met toeristen en hun behoeften. Vaak weten dit soort projecten de weg naar toeristen niet te vinden en lopen de goede bedoelingen dus vast. In Benin zijn ze daarom met hun eigen touroperator gestart.
Toerisme kan positieve gevolgen: hebben, zoals ontwikkeling, inkomsten e.d.. Maar ook negatieve, bijvoorbeeld als lokale cultuur en waarden in het gedrang komen, of er sprake is van milieuverontreiniging of fauna/flora worden verstoord. Die negatieve gevolgen wil je voorkomen.
Lotte Ghielen (Better Care Network)
Het Better Care Network zorgt voor mensen die om wat voor reden dan ook niet thuis kunnen wonen. Uitgangspunten zijn: Internationale Verdrag van de Rechten van het Kind en Internationale Richtlijnen voor Alternatieve Zorg Kinderen. Hierin staat dat kinderen het best in hun eigen thuis moeten opgroeien, wanneer dat niet mogelijk is moet er een ander thuis gevonden worden. Bij voorkeur niet in een kindertehuis. Zij belicht de situatie rond vrijwilligerswerk:
- Kinderhuizen en weeshuizen zijn populair bij vrijwilligers
- Vaak zijn de vrijwilligers jong en hebben geen ervaring met het werken met kinderen met traumatische ervaringen
- Er wordt te weinig gekeken naar de impact van de vrijwilligers op de kinderen.
Kernproblemen
- In stand houden/bevorderen van een onwenselijk systeem. Soms beginnen mensen zelfs een weeshuis om de verkeerde redenen, bijv. zodat ze aan – moeilijk te verkrijgen – toeristendollars kunnen komen.
- Er ontstaan bij de kinderen hechtingsproblemen, want kinderen hebben volwassenen nodig als vaste basis; als die steeds vertrekken heeft dat grote impact.
- Extreme misstanden zoals kinderhandel en -misbruik krijgen mogelijk een kans in dit soort kinderhuizen.
Wat kunnen wij zelf doen om dit tegen te gaan? Een heel goed begin is meer bewustwording onder mensen die vrijwilligerswerk gaan doen. Je moet zelf afvragen:
- Staat het belang van het kind voorop?
- Heb je voldoende kennis en ervaring? Of kan je het beter uitbesteden aan lokale professionals?
- Is er child protection policy?
- Als je toch heel graag dergelijk vrijwilligerswerk wil doen: kies voor family/community based
Planet: vliegtuigmaatschappijen
Elfrieke van Galen van The Rock Group:
Het CO2 gehalte stijgt over de wereld over de tijd; op 16 maart stond voor het eerst in de krant dat de stijging van de CO2 in de lucht stabiliseert. CO2 en luchtvaart: van alle manmade CO2 is 2% afkomstig van de luchtvaart.
Wat kunnen luchtvaartmaatschappijen doen:
- Het gewicht bij een vlucht verminderen, bijv. door de stoelen, bestek, bagage te verminderen; dan ook minder brandstof nodig.
- De manier waarop we vliegen aanpassen. Een piloot kan zuiniger vliegen; zijn/haar gedrag dient te worden aangepast.
- We kunnen vliegen op biobrandstof.
- Voor de toekomst zouden we het beste nieuwe vliegtuigen kunnen ontwikkelen. Nieuwe vliegtuigen zijn tot 25% zuiniger met CO2 uitstoot dan de huidige.
Wat kunnen wij (reizigers) zelf doen:
- Minder gewicht meenemen
- De vlucht compenseren met bijv. via Green Seat.
- Steun geven aan een single European Sky (oftewel: luchtruim synchroniseren). Hierdoor hoeven vliegtuigen zich niet aan landsgrenzen te houden en vliegen hierdoor korter en zijn dus zuiniger.
Atilay Uslu (oprichter en directeur Corendon)
Duurzaamheid kent voor hem twee dimensies:
- Intern, bijvoorbeeld in hotels zit het in kleine dingen:
- De kleine knop als je naar de wc bent geweest, licht uit.
- Het licht uit van een gebouw s’ avonds.
Corendon probeert het personeel hier dan ook op te scholen.
- Extern: buiten aanpassingen in de eigen gebouwen om, zijn ze een bos aan het bouwen van 2,5x Amsterdamse bos even buiten Antalya (Turkye). In het hotel hadden we het zo geregeld dat als je kwam eten je of een boom moest kopen of een Groene Eed afleggen waarin stond dat je je zou gedragen met respect voor de natuur en met een duurzaam hart. Helaas mag dat laatste niet meer (mensen moeten vrij zijn in eigen keuze). Wanneer je ‘de nieuwe Nederlandse ondernemer’ bent, zoals Uslu, dan moet je iets aan MVO (maatschappelijk verantwoord ondernemen) doen, moet je het gedrag beïnvloeden, zoals de groene eed afleggen voor je een reis gaat maken met een reisbureau of het kopen van een boom.
Wat betreft CO2 compensatie: Corendon vliegt alleen binnen Europa en zoals reeds gepresenteerd, de grote vervuiling zit in de intercontinentale vluchten.
Planet: natuurtoerisme
René van der Duim, hoogleraar aan de Wageningen UR
Zijn belangrijkste focus is natuurbescherming in Afrika. Het grootste probleem daar is de natuurbescherming buiten de nationale parken. De laatste jaren zien we een enorme explosie van natuurbeschermingsprojecten in Afrika. Dergelijke projecten komen tot stand door private giften, bijvoorbeeld private natuurparken in Namibië. Zonder toerisme waren dit soort projecten en natuurbescherming er niet geweest. We kunnen op dit gebied veel leren van Afrika.
De keerzijde van deze projecten is:
- Partnerschappen kunnen leiden tot scheve verhoudingen
- Verdeling van baten
- Soms kunnen financiële consequenties heel nadelig uitpakken voor lokale bevolking.
Gert Nieuwboer, oprichter & directeur SNP reizen
SNP is ooit opgericht door afgestudeerde Nijmeegse biologen. Er is deze avond al veel gezegd over de impact van reizen, maar hij wil nog even duidelijk maken dat wanneer we reizen er hoe dan ook een negatieve impact is op de omgeving. De uitdaging is om die impact zo klein mogelijk te maken, op alle mogelijke gebied. Daarom heeft SNP hun pand Villa Verde in Nijmegen helemaal verduurzaamd. Wat ze als reisorganisatie nog verder kunnen doen: Het bewustzijn van mensen vergroten, en hun reisaanbod helemaal door te meten (bijv. verplaatsingen op de vakantiebestemming en de hotels controleren).
Theatraal intermezzo door ‘Pas Op Zwenkt uit’.
Plenaire discussie, onderwerpen die werden besproken:
- De groei van de toerismesector brengt ook een probleem met zich mee: zelfs als we besparen (brandstof, zuiniger vliegtuigen etc), dan hebben we nog een probleem omdat de vervuiling met 100% toeneemt van 1 miljard naar 2 miljard reizigers.
- Wat je kan doen om duurzaamheid hoger op de agenda te krijgen, ook als je graag wil reizen.
- Atilay Uslu: massatoerisme kan heel goed zijn voor de ontwikkeling van een land; bijv. Macedonië. *Wat reizen kan doen voor de bestemming: het kan zeker wat opleveren als je het goed doet. Het is niet alleen maar planet, maar het kan ook wat doen voor de voor de people component van duurzaamheid.
Verslag Suzanne Brunner, Lux Nijmegen
