In het (online) Duurzaamheidscafé Nijmegen van woensdag 31 maart was Marjan Minnesma, directeur van Urgenda, te gast. Journalist/onderzoeker Silke Spierings interviewde haar. Marjan beantwoordde bovendien vragen van vier studenten in de zaal in LUX Nijmegen en vragen die via de chat binnenkwamen. Esmee de Lorijn schreef een verslag. Onderaan vind je een link om het complete café terug te kijken.
Silke Spierings, politicoloog en klimaatnerd, interviewt vanavond niemand minder dan Marjan Minnesma, de koning van de duurzaamheid. Voor wie haar niet kennen: Marjan is tevens de directeur van Urgenda, de stichting die een rechtszaak aanspande tegen de overheid om de klimaatdoelen te halen.
Heeft Marjan nog vertrouwen dat de Nederlands overheid haar klimaatdoelen gaat halen?
“De urgentie vereist dat we in 2030 naar nul uitstoot gaan. Heel veel politici begrijpen de urgentie niet, ze realiseren zich niet dat als we aankomende 30 jaar nog veel blijven uitstoten we over de grens gaan. Om dat af te vangen moeten we vervolgens zoveel bomen planten, dat is helemaal niet reëel. Zo’n grote hypotheek kunnen we de volgende generatie niet nalaten.”
Het kan nog steeds, zolang het kan blijf ik optimistisch.
“Daarvoor is wel vereist dat we het zien als een crisisaanpak. We moeten voelen dat het super urgent is. Dat voelen helaas nog te weinig mensen.”
Silke noemt de moedeloosheid die mensen voelen. Hoe voorkom je apathisch te worden?
“Door te kijken dat het nog steeds kan. Door hoop te geven. Dat is wat de rechtszaak wereldwijd heeft gebracht. Hoop. Je ziet nu tientallen klimaatzaken in de wereld en deze zaken worden gewonnen.”
Dan de uitslag van de verkiezingen, groen wordt maar niet groter. Hoe denk jij hierover?
“Er zijn wel wat klimaatpartijen groter geworden. Veel mensen kennen echter de urgentie van klimaatverandering niet genoeg en maken zich zorgen om de betaalbaarheid. Wat als mijn CV eruit moet? De media geeft een te groot podium aan politici met geen tot weinig klimaatambitie. Zet daar iemand met inhoud tegenover die het weerlegt met feiten.”
Het grootste succes van Urgenda is natuurlijk de rechtszaak. Hoe kwamen jullie op het idee van deze rechtszaak?
“Ik heb zelf rechten gestudeerd en kreeg in 2012 het boek van Roger Cox in handen die dit idee opperde. We zijn het gaan proberen. Niemand dacht dat we dit zouden kunnen winnen behalve wij. Dan win je en dan zie je pas wat voor een effect dat heeft op de wereld. Uiteindelijk hebben we in hoger beroep en bij de raad ook gewonnen. Wij stonden zo erg boven de stof dat we met een persoon van de staat konden winnen.”
Bekijk een YouTube-filmpje over de historische uitspraak in de Klimaatzaak
Hoe was dit moment van jou?
“Heel bijzonder. Je durft het bijna niet te geloven. Het was zoveel werk en we moesten zo diep de wetenschap in en op zoek naar zoveel argumenten. Na de uitspraak in het hoger beroep was het al bijna 2020. Heeft de overheid genoeg gedaan? Het eerst vonnis werd eigenlijk bij voorbaat geldig verklaard. Ze hadden al bezig moeten zijn in 2015 maar dat hebben ze niet gedaan. We willen geen dwangsom van de staat vragen. We hebben een 40-puntenplan aangeleverd aan de hoogste ambtenaren. Hierin stonden de stappen die de overheid moest nemen om de doelen nog te halen. Hoe minder de overheid deed hoe meer punten wij aanleverden. Dit deden we met 800 organisaties die ook allemaal bereid zijn te helpen.”
Dertig van deze punten is de overheid gaan uitvoeren. Dat bleek niet voldoende dus ze willen nu nog een kolencentrale gaan sluiten. Dat is, ondanks Corona en een warme winter, allemaal te nog steeds te laat. Om nog 8 megaton extra niet uit te stoten moet er veel gebeuren. Marjan is die morgen van het Duurzaamheidscafé met de opvolger van Wiebes in gesprek gegaan. De keuze is helder: ga je niet meer doen dan gaan we naar de rechter. Van de dwangsom gaan wij een fonds oprichten om Nederland te verduurzamen. Of wil je het als overheid liever zelf doen?
Wie is Marjan verder? Een altijd vriendelijke vrouw en moeder met drie bachelors en drie master die altijd het naadje van de kous wilt weten. Goed voorbereid gaat zij praktisch aan de slag. Dag en nacht, want Marjan gaat meestal pas rond 4 uur naar bed. Ze probeert haar kennis over te dragen overdag en leest de rapporten in de nacht. Een leven wat offers vraagt maar waarin ze doet wat ze wilt.
Wat is het succes van Urgenda? Een kleine organisatie met gedreven mensen die voorop de golf willen staan. Urgenda importeerden de eerste elektrische auto’s waarna er laadpalen kwamen. Ze kochten voor het eerst collectief zonnepanelen waardoor de prijs omlaag ging. Ze zijn een ondernemende ngo die willen stimuleren.
Zeg Marjan, wil jij niet de nieuwe minister van economie en klimaat worden?
“Tot mijn 60e nog maar even niet. Alhoewel ik voor deze verkiezingen heb gedacht over het oprichten van een nieuwe partij…”
De Nijmeegse muzikanten Dirk-Wim In ’t Hof en Walter van Doesum schreven speciaal voor deze avond een lied over Marjan Minnesma. Bekijk het hier:
Als je zegt dat iets niet kan, denk dan eens aan Marjan. Oh Marjan, denk je dat het soms nog sneller kan?
Je bent een verleider en verbinder. Geen vechter maar een oplossingsvinder.
Je hebt voor elk bezwaar altijd meteen een oplossing klaar.
Vragen uit het publiek:
Hoe komt het dat klimaatbewuste mensen nog steeds soms fout handelen?
“Niemand is perfect, je hebt ook een overheid nodig die dingen aan banden legt. Je moet een beetje geholpen worden door de overheid en het moet zo makkelijk mogelijk worden gemaakt.”
Hoe kijkt Marjan naar kernenergie?
“Wanneer we dat nu in Nederland zouden ontwikkelen zou deze er pas over 10 of 15 jaar staan. Tegen die tijd hebben we nog veel meer zon en wind en die prijs gaat naar benden. De prijs van kernenergie gaat omhoog dus economisch is dit een slecht idee en het is te laat. Als het er staat, laten staan maar het is te laat en te duur om nu te doen. Nederland is de achterblijver in Europa. We zouden niet zoveel moeten wijzen naar anderen.”
Er is een groeiende weerstand tegen zon en wind. Hoe kijk je hier tegenaan?
“Urgenda brengt binnenkort een rapport uit. Deze laat zien dat zon nog geplaatst kan worden op plekken waar men er geen last van kan hebben. Wat overblijft kan opgelost worden met wind op zee.”
Is er een specifiek onderwerp op Europees niveau waar er wel genoeg gebeurt?
“Nederland is koploper in papier recyclen en glas. Europa heeft ervoor gezorgd dat milieuwetgeving beter werd. Dit heeft groot effect gehad.
We moeten van jongs af aan dingen veranderen. We stellen strakke doelen. Je CV ketel wordt vervangen door een warmtepomp wanneer deze kapot gaat. We verkopen geen vervuilende auto’s meer. We leren jongeren hoe ze vegetarisch kunnen koken. De overheid kan hierin sturen met belastingen. Mensen reageren op prijsprikkels. We krijgen de mensen ook alleen mee wanneer we alle sectoren meekrijgen. Als de industrie achterblijft denken mensen ook waarom ga ik dan op de fiets?”
Wat zou u studenten willen meegeven die hun best willen doen maar verkeerd opgeleid worden?
“Dit is eigenlijk geen taak voor studenten. Mijn generatie moet dit probleem oplossen want wij hebben het veroorzaakt. Voer het gesprek met elkaar en laat hun hun ogen openen. Juist als je jong bent kan je het gesprek voeren en krijg je een podium. Kijk mijn generatie aan en zeg ze: jij bent mijn toekomst aan verknallen, wat ga je daaraan doen?”
Wat kan waterstof betekenen voor de mobiliteit?
“Waterstof is geen bron op zich, hier hebben we elektriciteit voor nodig. Het is altijd inefficiënter dan dat je de elektriciteit direct gebruikt (40%). Dat betekent veel extra windmolens en zonnevelden.”
Hier vind je een link naar de complete Vimeo-opname
